Tại sao các siêu ứng dụng phát triển dịch vụ 'mua trước, trả sau'

Tài chính là vấn đề đau đầu của Gege Lin nhiều năm nay. Cô là gia sư, làm việc cho một startup giáo dục tại Jarkatar (Indonesia), thường đi xe ôm đến nhà học sinh trong thành phố. Đôi khi, cô gọi xe qua ứng dụng nhưng phát hiện không còn đủ tiền mặt trả cho tài xế, phải nhờ tới phụ huynh chi viện. Lin muốn mở thẻ tín dụng song không đủ điều kiện của ngân hàng.

Sau đó, Lin chuyển sang PayLater, một dịch vụ do Gojek cung cấp. Đúng như tên gọi "trả sau", PayLater cho phép Lin chi một số số tiền nhỏ mà không phải thông qua ngân hàng, quy trình đăng ký cũng đơn giản. "Tôi chỉ cần chụp ảnh selfie và gửi ảnh chụp thẻ căn cước công dân. Vậy là tôi có tiền tiêu ngay", Lin nói.

Lin không chỉ dùng PayLater để di chuyển mà còn mua sắm nhiều thứ trong sinh hoạt hàng ngày và đặc biệt là trang trải chi phí bảo hiểm cho bố. Cô cho biết dịch vụ giúp quản lý chi tiêu hàng tháng và hỗ trợ cô khi túi nhẵn tiền giữa hai đợt lĩnh lương.

PayLater được xem là đi đầu trong quá trình chuyển đổi thành siêu ứng dụng của GoJek. Đối thủ Grab và Shopee cũng đã ra mắt dịch vụ tương tự, và coi đây là nền móng để chuyển đổi từ công ty thương mại điện tử, giao hàng, gọi xe sang ngân hàng số.

Nhà phân tích Dewi Rengganis (Frost & Sullivan) cho rằng, nhiều công ty thanh toán di động tại Indonesia và châu Á - Thái Bình Dương muốn sử dụng nền tảng của mình để cung cấp các dịch vụ tài chính kỹ thuật số toàn diện. Grab, Gojek và Shopee cạnh tranh nhau để kiểm soát ví tiền của người dùng trong Covid-19. Năm nay, tổng giá trị hàng hóa thương mại điện tử Đông Nam Á ước đạt 80 tỷ USD.

Theo báo cáo của Worldpay, các dịch vụ "mua trước, trả sau" sẽ là hình thức thanh toán trực tuyến tăng trưởng nhanh nhất toàn cầu trong vòng 5 năm tới. Tại Indonesia, cho vay trực tuyến tăng trưởng 20% năm ngoái, với lượng tiền xuất ra hơn 5 tỷ USD. Nửa đầu năm 2021, con số này đã vượt 5,6 tỷ USD.

Một số công ty nhỏ như Atome, Hoolah, Oriente cũng hoạt động khắp các ngõ ngách Đông Nam Á, cung cấp dịch vụ tài chính kỹ thuật số cho khách hàng, nhà bán lẻ và dịch vụ giao đồ ăn. CEO Hoolah Stuart Thornton cho biết, dịch vụ của công ty chấp nhận tại hơn 2.800 điểm, tăng từ 1.500 điểm cuối năm 2020. Giá trị giao dịch trung bình của Hoolah năm 2020 là 300 USD. Với dịch vụ "mua trước, trả sau", họ quản lý tốt ngân sách hàng tháng khi chỉ phải trả tiền cho 1/3 hàng hóa mà họ cần.

Rest of World cho rằng, có hai lý do chính khiến các hãng công nghệ tập trung vào "mua trước, trả sau". Thứ nhất, dữ liệu có được về tình hình tài chính của khách hàng so với ngân hàng truyền thống sâu hơn và nhiều thông tin hơn. Alipay của Alibaba và WeChat Pay của Tencent đang đi theo hướng này. Rengganis, Alipay có hàng trăm điểm dữ liệu để nghiên cứu hành vi và chi tiêu của người dùng, cùng nền tảng thanh toán riêng.

Thứ hai, sản phẩm tín dụng nhỏ lẻ giúp tiếp cận nền tảng khách hàng mà các dịch vụ mà ngân hàng truyền thống khó với tới. Báo cáo năm 2019 của KPMG ước tính 73% người dân Đông Nam Á chưa có tài khoản ngân hàng tại các tổ chức tài chính chính thống, ít nhất 18% chưa được tiếp cận thẻ tín dụng.

Những nền tảng thanh toán xuất phát từ các dịch vụ khác, chẳng hạn Gojek và Grab, đều thu hút được sự quan tâm lớn. GoPay là phương thức thanh toán chính của hơn 2 triệu tài xế và 900.000 người bán hàng trên Gojek. Với lượng lớn người dùng sử dụng dịch vụ để trả tiền taxi, vận chuyển, nền tảng có lợi thế khi đã được khách hàng quen thuộc.

Theo Budi Gandasoebrata, Giám đốc quản lý GoPay, lợi thế khác biệt của GoPay là nằm trong hệ sinh thái Gojek. GoPay cũng hoàn toàn liền mạch, không cần đăng ký dịch vụ mà tự động thanh toán.

Tuy nhiên, các nhà quản lý lo ngại các chiến dịch tiếp thị mạnh tay của doanh nghiệp có thể đẩy hàng triệu người vào cảnh chi tiêu vượt ngân sách. CEO Thorton của Hoolah cho biết, công ty ưu tiên hướng dẫn khách hàng về tài chính để tránh chi tiêu quá mức. Hoolah sử dụng thuật toán độc quyền để xác định một người có đủ điều kiện sử dụng dịch vụ hay không. Họ dự định triển khai dịch vụ tại Thái Lan, Indonesia, Philippines và Việt Nam cuối năm nay. Còn GoPay lại dựa vào lịch sử giao dịch của khách hàng để xác định tính hợp lệ.

Thành Dương (theo Rest of World)