Công nghệ mang việc làm cho người khiếm thị

Cuối năm ngoái, Viện Công nghiệp Phần mềm và Nội dung số Việt Nam (NISCI) phối hợp với Hội người mù Việt Nam và các doanh nghiệp công nghệ, chuyên gia nghiên cứu trong nước và quốc tế khởi động dự án "Xây dựng công cụ phần mềm hỗ trợ người khiếm thị kiếm sống bằng nghề dán nhãn thông tin" (Information Labeling - InLab).

InLab là công cụ phần mềm hỗ trợ người mù tham gia vào công việc dán nhãn dữ liệu - một trong những công đoạn quan trọng của ngành công nghiệp AI đang thịnh hành hiện nay. Trực tiếp làm việc cùng những người khiếm thị, bà Hoàng Thị Bích Hạnh, công tác tại NISCI ngạc nhiên về những khả năng mà người khiếm thị làm được. "Tôi thực sự ngưỡng mộ và cảm thấy họ khác xa những gì tôi từng nghĩ trước đó", bà Hạnh chia sẻ.

Theo đại diện NISCI, giai đoạn 1 của dự án là xây dựng công cụ phần mềm để đào tạo, huấn luyện người khiếm thị dán nhãn dữ liệu. Giai đoạn 2, dự án đào tạo cho những người khiếm thị đã biết sử dụng máy tính, sử dụng điện thoại thông minh. Hiện một số người khiếm thị đang được huấn luyện để tiếp cận dự án.

Sau khi hiểu cách sử dụng phần mềm, người khiếm thị được đào tạo các loại dán nhãn dữ liệu bằng các đoạn âm thanh hoặc các đoạn văn bản (hỗ trợ bởi phần mềm đọc) trong kho dữ liệu mẫu. Họ cũng tham gia kiểm tra trình độ và cấp chứng nhận phân loại các nhóm lao động để giao các công việc dán nhãn dữ liệu phù hợp với khả năng. 

Những người mù đạt tiêu chuẩn tham gia công việc có thể đăng nhập vào hệ thống, chọn một hoặc nhiều công việc trên bảng danh sách công việc. Phần mềm căn cứ vào thời gian, tần suất làm việc, lượng dữ liệu được dán nhãn và lượng dữ liệu dán nhãn đúng để đánh giá khả năng người thực hiện, từ đó trả lương. 

Trong bối cảnh Covid-19 diễn biến phức tạp tạo áp lực cho hệ thống y tế toàn cầu, các chuyên gia thực hiện dự án kỳ vọng sẽ xây mô hình thử nghiệm giúp chẩn đoán bệnh đường thở thông qua tiếng thở của mọi người dựa trên hệ thống dán nhãn dữ liệu sẵn có.     

Giao diện website hướng dẫn cộng đồng gửi dữ liệu hơi thở của InLab.

Trên thế giới, những dự án tương tự cũng bắt đầu thử nghiệm như ứng dụng ResApp Health của Australia, ứng dụng điện thoại sử dụng tiếng thở để phát hiện bệnh liên quan đến đường hô hấp và dự án Breathe For Science của trường Đại học New York của Mỹ, thu thập các tiếng thở để nghiên cứu mối liên kết giữa tiếng thở và các bệnh đường hô hấp

"Sự tham gia của người khiếm thị, với thính giác nhạy bén của họ được kỳ vọng góp sức cùng giới chuyên gia xây dựng thành công mô hình chẩn đoán, sàng lọc, phân loại bệnh đường hô hấp", đại diện dự án nói.

Dự án hiện cần sự chung tay của cộng đồng, tổ chức có dữ liệu về âm thanh, doanh nghiệp làm về trí tuệ nhân tạo, các nhà tài trợ..., đặc biệt là những đơn hàng dán nhãn dữ liệu của các công ty công nghệ trong nước và quốc tế để người khiếm thị có việc làm ổn định, an toàn, ít ảnh hưởng tới sức khỏe.

Việt Nam hiện có 1,03 triệu người khuyết tật thị lực, theo số liệu điều tra quốc gia của Tổng cục thống kê tiến hành năm 2016-2017, công bố tháng 1/2019. Do đặc thù của tật nên chưa có nhiều ngành nghề phù hợp cho người mù. Họ có ít cơ hội việc làm và thường phải làm việc thu nhập thấp hoặc không ổn định. Trong thời điểm Covid-19 đang lấy đi công việc của 5 triệu lao động, cuộc sống của người khiếm thị càng trở nên bấp bênh.             

Bà Đinh Việt Anh, Phó chủ tịch Hội người mù Việt Nam cho biết, phần lớn người khiếm thị đang làm các công việc như xoa bóp, bấm huyệt, làm đồ thủ công; làm nông như chăn nuôi, trồng trọt. Số ít đã được đào tạo đại học và tham gia vào các tổ chức phi chính phủ, giáo viên, dạy âm nhạc, tham gia quản lý các cấp hội, ngành nghề... Một số người cũng làm thêm ngành nghề mới như nhân viên chăm sóc khách hàng qua điện thoại và máy tính. Do đó, InLab phát triển sẽ mang tới cơ hội việc làm cho rất nhiều người khiếm thị tại Việt Nam.

Độc giả có thể gửi dữ liệu hơi thở của mình và người thân thông qua hướng dẫn tại đây hoặc tham khảo thông tin trên fanpage để được hướng dẫn chi tiết, đồng thời bổ sung dữ liệu cho dự án. 

Hà Trương